KASTAMONU – Türkiye’nin en kritik seçimlerinden birine günler kala seçim havası tüm illerde hissedilmeye başlandı. Sokak sokak sokak sokak seçimin en çok hissedildiği illerden biri de Kastamonu. Meclise 3 milletvekili gönderen kentte 4 siyasi partinin yargılanması için 4 aday bulunuyor.
‘BU KASTAMONLULAR NEDEN BÖYLE?’
Kastamonu halkının seçime ilişkin beklenti ve öngörülerini kayıt altına almak için kente yaptığımız ziyaret, sosyal medyada gündem yaratan Self-Reporter Youtube kanalının yaptığı sokak röportajıyla aynı zamana denk geldi. Söz konusu sokak röportajından seçilen kısa bir görsel Twitter’da 3,5 milyona yakın kişi tarafından izlendi. Videoda mikrofonu uzatılan Kastamonu halkı, muhabir Hasan Köksoy’un “Cumhurbaşkanı adayınız kim” sorusunu yanıtsız bıraktı. Röportajda yanıt alamamaktan duyduğu rahatsızlığı dile getiren ve bunu tavrıyla belli eden Köksoy, “Bu Kastamonulular neden böyle?” diye soruyordu. resmin bir bölümünde. Öz-Muhabir’in röportaja ilişkin sosyal medya hesabında, “Kastamonu’nun çok nazik ve kibar insanları kendilerine has tavırlarıyla muhabirimizi büyülemişlerdir” ibaresi imalı bir şekilde kullanıldı.
Bu sokak röportajı tartışmaları sürerken, Öz Muhabir’den farklı olarak ‘aynı durumla karşılaşır mıyız’ kaygısıyla gittiğimiz Kastamonu’da çok rahat çalıştık. Herhalde video kaydı almadığımız ve seçimleri konuştuğumuz için Kastamonulularla daha rahat sohbet etme imkanımız oldu.
PARLAMENTER ARİTMETİK 2-1’DEN 1-1-1’E DÖNÜYOR MU?
Kastamonu Meclis’te 3 milletvekili ile temsil edilmektedir. Şu anda bu üç milletvekilinden ikisi AK Parti’den, biri CHP’den.
14 Mayıs seçimlerinde ne Cumhur İttifakı ne de Millet İttifakı ortak listeyi tercih etti. AK Parti, CHP, MHP ve DÜZGÜN Partisi’nin farklı adaylarının olması kentte seçim heyecanını artırmışa benziyor. Şehirde herkes ince hesaplar yapıyor, geri kalan iddiaların peşini bırakmıyor.
Seçmenlere göre 4 siyasi parti de tehlikede. Pek çok Kastamonulu, şehrin 3 milletvekilinin bu sefer 3 partinin ortasında eşit olarak dağıtılacağını ve 2-1 diye tanımladıkları mevcut meclis tablosunun 1-1-1 olarak değişebileceğini söylüyor. Büyük çoğunluk bu üç partinin AK Parti, CHP ve MHP olacağını düşünüyor.
Bu görüşte olan bir Kastamonu, “CHP’nin şu anki milletvekillerinden biri seviliyor. Çok fazla AK Parti milletvekili görmedik. Ama AK Parti’nin burada bir oyu var. Ne olursa olsun milletvekili oluyor. Üçüncü sırayı MHP alacak” dedi.
1-1-1 hesabının gerçekleşeceğine inanan ve kentte esnaf olarak çalışan bir diğer Kastamonulu ise, “CHP adayı zaten milletvekili. Yeniden seçileceğini düşünüyorum. Üçüncü sırada MHP var. MHP Kastamonu’da güçlüdür” diyor.
İYİ Parti üyesi olduğunu söyleyen bir başka Kastamonulu’ya göre üçüncü milletvekili MHP değil YETER Partisi olacak. Geçmişte MHP’ye oy veren Kastamonulular, Sinan Ateş cinayetinin açıklama yapılmaması ve ekonomik kriz gibi nedenlerle hükümete yansıdığını anlatan Kastamonulu seçmen, “MHP olmayacak” dedi. bu seçimde bir temsilci atayabilir. MHP’den İYİ Parti’ye geçiş var. Üçüncü milletvekili İYİ Parti’den olacak” dedi.
‘SEÇİM SONUÇLARININ EN BELİRSİZ OLDUĞU ŞEHİR’
Kastamonu’da görev yapan yerel bir gazeteci, milletvekili dağılımında büyük bir öngörülemezlik olduğunu belirterek, “Kastamonu, Türkiye’de seçim sonucunun en belirsiz olduğu şehir. Evet, 1-1-1 olması muhtemel ama bence 2-1 olma ihtimali daha yüksek. 2-1 olursa son milletvekili olabilir, CHP de olabilir, MHP de. Seçime kadar her şey adayın performansına bağlı.”
4 ADAY 2 KOLTUĞA YARIŞIYOR
Aday profilinin Kastamonu’daki siyasi partiler kadar belirleyici olduğunu belirten gazeteci, uzun yıllar sonra 2018’de CHP’nin ittifak avantajıyla milletvekili seçtiğini anlatıyor. CHP’nin mevcut milletvekili Hasan Baltacı’nın çalışkan olduğunu ve tüm Kastamonulular tarafından sahiplenildiğini belirten gazeteci, CHP’nin oyların artacağını düşünse de Kastamonu’nun MHP’den vazgeçmeyeceğini vurguluyor ve ekliyor: “AK Parti’nin milletvekilliği garantidir. Üç aday ikinci ve üçüncü milletvekilliği için yarışıyor. AK Parti ikinci, CHP birinci, MHP birinci. İYİ Parti de bu yarışta tabii ki ama adayı çok güçlü değil, o yüzden pek şansı olduğunu düşünmüyorum.”
KASTAMONU’DA YARIŞ
Kastamonu’daki 4 siyasi partinin bir şekilde tez ortaya koyduğu bu tablo kıyasıya bir seçim yarışını da beraberinde getiriyor. Siyasi partilerin seçim araçları tüm hızıyla müziklerini çalarken, başta MHP ve AK Parti olmak üzere partilerin bayrakları da sokakları kapladı. 4 partinin adayları köy ve mahallelerde yer bırakmıyor.
MHP ‘KAN MI KAYBEDİYOR?
Liderler de kentte mitingler düzenlemeye başladı. Geçen hafta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun miting yaptığı Kastamonu’da, bizim bulunduğumuz gün MHP mitingi vardı. Kentin her seçimde büyük beğeni topladığı son yerel seçimin galibi MHP, mitingde beklediği yanıtı alamadı. Bahçeli, şehrin eşsiz meydanını doldurmayan sessiz kalabalığa hitap ederken, ÂLÂ Parti taşra teşkilatının astığı Sinan Ateş pankartı bir miktar gerginliğe neden oldu. Sinan Ateş Sancağı, aynı binada bulunan MHP il binasına asılan daha büyük bir MHP bayrağıyla kaplandı. Bunun üzerine YETERLİ Parti aynı pankartı yan kattaki Saadet Partisi İl Başkanlığı’nın penceresine astı ve MHP pankartı bir başka MHP bayrağıyla bir kez daha kapattı. Böylesine bir pankart gayretiyle gerçekleştirilen MHP mitingi sorunsuz bir şekilde sona erdi.
Kastamonulu bir seçmen MHP’nin şehirde çok sevildiğini ancak bu seçimde oylarının düşeceğini öne sürerek, “Sinan Ateş cinayeti konusunda sessiz kaldılar. Onların da belediyesi var ama düzgün çalışmıyorlar. Kar yağdı yolları açamadılar. Çöpü toplayamayacaklar. Bu kez oylar düşecek. İYİ Parti’nin il başkan adayı Ahmet Katar çok beğeniliyor. MHP’den İYİ Parti’ye geçiş var” dedi.
Diğer Kastamonulular MHP’nin kentte kan kaybettiği görüşünü dile getirse de Kastamonulu MHP’lilerin sandık başına gittiğinde partisinden vazgeçmeyeceğini söyleyenler var. MHP, ilk aday olarak İl Başkanı Emin Çınar’ı gösterdi.
ÜLKÜ OCAKLARI’NDAN AKŞENER VE DEMİRTAŞ AXIS PANTOLON
MHP Kastamonu’da kan kaybetse de seçimi kaybetmemek için var gücüyle çalışıyor. Şehrin en merkezi yerlerinde İdeal Ocaklar tarafından hazırlanan Meral Akşener ve Selahattin Demirtaş’ın karşısındaki pankartlar dikkat çekiyor. Cumhur İttifakı liderlerinin seçim konuşmalarının özeti olan bu pankartlarda “Selahattin Demirtaş teröristtir” ve “Şehit katillerine burs veren İzsiz’i nasıl aday gösterdiniz” ifadeleri yer alıyor. Fırat?” ifadeler yer almaktadır.
AK PARTİ’NİN 1 GARANTİ KUVVETLERİ 2
Milletvekili dağılımında 1 Kasım 2015 seçimlerinde 3’te 3, 24 Haziran 2018 seçimlerinde 3’te 2 alan AK Parti’nin bu seçimde 3’te 1 yapacağını düşünenler. Pek çok Kastamonulu ile karşılaştırıldığında aday gösterilen isimler güçlü değil ama AK Parti’nin 1. milletvekilliği garanti.
Mevcut AK Parti milletvekillerinden ikisi 3’er döngü kuralı nedeniyle listeden çıkarılırken, ilk sırada bir dönem önce Kastamonu milletvekili olan eski il başkanlarından Halil Uluay yer alıyor. İkinci sırada AK Parti Kastamonu İl Kadın Kolları Başkanı Fatma Serap Ekmekçi var. Ekmekçi ve ailesinin hem MHP’ye hem de AK Parti tabanına hitap ettiğini söyleyen bazı Kastamonulular, AK Parti’nin bu itici güçle ikinci milletvekilliğini zorlayabileceği yorumunu yapıyor.
‘CHP’NİN BALTALARI TÜM İŞLERİMİZİ ELİNDEN ALIR’
CHP’nin 1. sıradaki adayı Hasan Baltacı, CHP’nin şu anki Kastamonu Milletvekili. Kastamonulu yerel gazeteciler, Baltacı’nın şehirde çok sevildiğini, milletvekili olduğu dönemde şehrin bütün sorunlarıyla yakından ilgilendiğini; Bu durumun AK Parti ve MHP seçmeni tarafından da fark edildiğini anlatıyor ve şöyle diyor: “Baltacı’nın performansı CHP’nin oylarını olumlu etkileyecek. Kastamonu’da CHP’nin oylarında artış olacak.”
Kentte taksicilik yapan bir diğer Kastamonulu ise, “Hasan Baltacı Kastamonuluların her derdini çözüyor. Hem AK Parti’liler hem de MHP’liler onu çok seviyor. Bu yıl da kazanacak” dedi.
‘ELİMİZ KILIÇDAROĞLU’NA GİTMEYİN’
Kastamonu için milletvekilliği seçiminde böylesine heyecan yaratan bir yarış söz konusu iken Cumhurbaşkanlığı seçiminde tablo çok daha net. Birçok Kastamonu ilinin cumhurbaşkanı adayını Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan’a tercih edeceğini söylüyor. Şehrin ve ülkenin onca sorununa ve Erdoğan’la geçirilen 20 yılı aşkın süreye rağmen başka adaya oy vermeyeceklerini belirten Kastamonulu, “Kılıçdaroğlu’na gitmeyeceğiz” diyor. Neden diye sorduğumuzda “Kılıçdaroğlu iyi adam, dürüst adam ama Kastamonu Reis’i seçiyor” diyor.
‘İŞSİZLİK AZ, ÇÜNKÜ İŞ BULAMAYAN DURMAZ’
Kastamonu halkı tüm Türkiye’de olduğu gibi Kastamonu’da da geçim sıkıntısı çektiğini, işsizliğin önemli bir sorun olduğunu anlatıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre Kastamonu, Türkiye’de işsizliğin en düşük olduğu üç ilden biri. Bu bilgilerin gerçeği yansıtmadığını söyleyen Kastamonulular, iş bulamayan gençlerin şehri terk ettiğini belirtiyor. Kentte sadece emekli, memur ve öğrencilerin kaldığını belirten Kastamonulular, “Kastamonu’da iş yok, iş imkanı yok. İş bulamayanlar göç ediyor. O yüzden işsiz değil ve TÜİK ona göre açıklıyor.” Şehirden göç, köylerin nüfusunu da etkiler. Öyle ki nüfusu 10 bile olmayan onlarca köy var.
İSTANBUL’DA BİRİNCİ SİVASLILAR, İKİNCİ KASTAMONULUS
İlden göç o kadar yoğun ki TÜİK verilerinde İstanbul’da ikamet edenlerin şehirlere oranına baktığımızda ilk sırada gelen Sivas’ı Kastamonu izliyor. Aslında İstanbul’da Kastamonu’dan daha çok Kastamonulu yaşıyor.
Birçok Kastamonulu kentte yatırım olmamasından ve sanayinin zayıflığından şikayet ederken, göçün sebebinin yatırım eksikliği olduğunu söylüyor. Kastamonu’nun turizm açısından bir şans olarak nitelendirilen Cide, Safranbolu ve Ilgaz gibi merkezlerinin hak ettiği şekilde değerlendirilemediği yorumlanıyor.
2018’DE İLK CUMHURİYET İttifakı ve Erdoğan
Kastamonu 2018 genel seçim sonuçlarına baktığımızda Cumhur İttifakı’nın üstünlüğü göze çarpıyor. Cumhur İttifakı’nın yüzde 72,31 oy aldığı Kastamonu’da Millet İttifakı yüzde 25,81 oy aldı. AK Parti yüzde 52.23, MHP yüzde 20.08, CHP yüzde 15.55 ve ÂLÂ Partisi yüzde 9.32 oyla seçim yarışını tamamladı. HDP oyların yüzde 1.13’ünü aldı. 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Kastamonu’da yüzde 52,59 ile Erdoğan liderliği ele geçirdi. Muharrem İnce oyların %30.64’ünü aldı.
25 BİNİ ÜZERİNDE YENİ OY SEÇİM FAKÜLTESİNİ ATANACAK
2018 seçimlerinde durum böyleydi. Pek çok siyaset bilimcinin de dile getirdiği gibi, 2018 yılından bu yana Türkiye’de seçimlerin sonucunu etkileyecek pek çok değişiklik oldu. Kastamonu da her şehir gibi bu değişiklikleri yaşadı. Ancak bu şehir için dikkat çeken bir başka değişiklik de oy kullanacak seçmen sayısındaki bariz artış. Kentteki siyasi partilerin aktardığı verilere göre Kastamonu’da 25 binin üzerinde yeni seçmen var. Yani 14 Mayıs’ta ilk kez oy kullanacak seçmenler, kentteki seçimin talihini belirleyecek.
